De Zandvoortsche Radio Centrale
Het Radio Technisch Bureau van Leonard J. Geuzendam.
Deze Zandvoortse firma bracht 3 en 4-lamps radiotoestellen op de markt. Ook was er een “groot concerttoestel, een bijzonderheid op radiogebied, enorm geluidssterk en vooral geschikt voor café’s en danszalen”, aldus een advertentie in het geïllustreerde tijdschrift “Het Leven” van 31 juli 1936.
Zandvoortsche Radio Sociëteit
De heer Geuzendam was een bijzondere man met een vooruitziende blik. In 1925 was hij medeoprichter van de Zandvoortsche Radio Sociëteit (ZRS) die zich tot doel had gesteld de geïnteresseerde radioliefhebber voor te lichten. Iedere woensdagavond kwam men bij elkaar in de grote zaal van hotel Zomerlust.
Zandvoortse Radio Centrale
Al gauw zag Geuzendam het commerciële licht en richtte de Zandvoortsche Radio Centrale (ZRC) op. Op 17 september 1927 werd de winkel aan de Grote Krocht 21 geopend en het bedrijf ging een aantal zonnige jaren tegemoet. In september 1929 liet de heer Geuzendam een luidsprekerwagen met een kleine studio erin overkomen uit Duitsland zodat iedereen in een cirkel van een kilometer rondom de wagen getrakteerd kon worden op muzikale klanken of versterkt stemgeluid.
Radio-centrale
De eerste vergunningaanvraag in 1929 voor het oprichten van een radio-centrale werd afgewezen door B&W maar een tweede aanvraag in 1930 werd wel gehonoreerd. De radiocentrale werd van winkel een complete radiostudio en werkte met kabels die gespannen werden naast de elektriciteitskabels, die toen nog boven de grond hingen, de voorloper van “de kabel.” In de woning van de abonnee werden twee stopcontacten geplaatst. Het linker stopcontact was voor de zender in Hilversum en het rechter stopcontact was voor het radiostation uit Huizen (waar ook radio Kootwijk zat). De stations werden van ’s morgens 8 tot ’s avonds 12 uur doorgegeven, de aansluitkosten waren 16 gulden en het abonnement bedroeg 50 cent per week.
Radio op afbetaling
De radio moest men zelf kopen, het eerdergenoemde en op de foto in het midden afgebeelde concerttoestel kostte Fl. 300,- maar er waren ook toestellen van Fl. 100,-. Een fors bedrag voor die tijd en er kon dan ook op afbetaling worden gekocht, 1/5 van de aankoopsom ineens en wekelijks 1 gulden totdat het totale bedrag was voldaan.
Brand in de studio
Helaas sloeg in 1933 het noodlot toe voor Geuzendam en zijn radiostation. Een uitslaande brand op maandagmiddag 10 april verwoestte de studio van de ZRC. Nadat Geuzendam nog snel zijn kooien met tropische vogels had weten te redden moest hij zelf van het balkon springen. Op zaterdag 19 juli werd een totaal vernieuwde en herstelde studio alweer geopend door de toenmalige wethouder Slegers.
De Zandvoortsche Visschers
Diezelfde avond werd in een extra uitzending een muziekspecial van De Zandvoortsche Visschers uitgezonden, die live optraden in de nieuwe en nu brandvrije studio aan de Grote Krocht. Echter, de zon bleef niet altijd schijnen want er kwamen steeds meer wanbetalers. Toen Geuzendam de namen van deze wanbetalers openbaar dreigde te maken via de radio zette hij hiermee kwaad bloed.
Precario-heffing
De gemeente sloeg Geuzendam vervolgens in 1934 aan in de Precario Heffing voor Fl. 1,- per strekkende meter boven de straten waarover de draden liepen. Dit werd uiteindelijk 2277 meter draadspanning boven gemeentegrond en het lot van de ZRC was hiermee bezegeld. Het Radio Technisch Bureau bleef echter voortbestaan.
Andere radio-centrale
In 1936 probeerde dhr. J. de Jong Kzn. het opnieuw met een radiocentrale en kreeg vergunning van B&W voor het spannen van draden. Hij had kantoor vanuit het pand op de Koninginneweg 19 en later nr.34 en kon met zijn radiocentrale doorgaan tot ca.1941 en werd toen op last van de Duitse bezetter gesommeerd te stoppen met zijn activiteiten.
Cor Draijer
dit artikel is april 2003 verschenen in het weekblad "De Zandvoorter"