De Zandvoort Expres

ZANDVOORT Er zijn weer plannen om een soort van treintje te laten rijden. Tegenwoordig heet het een ‘peoplemover’ want tram, dat klinkt niet modern meer. Typisch is dat, datgene wat er vroeger was en is verdwenen, toch weer terug - gaat - komen.

{youtube}IHvMuIXItGo{/youtube}
   Gemonteerd filmpje van de Zandvoort Expres oftewel het 7-up treintje

Rammelende paardentram 

De eerste ‘peoplemover’ stamt al uit het jaar 1884. In dat jaar werd Zandvoort ontsloten per spoor dankzij Ir.Eduard J. Kuinders, die als particulier deze lijn liet aanleggen en werd er gelijktijdig een rammelende paardentram aangelegd, geëxploiteerd door de Rotterdamse Tram Maatschappij. Zandvoort bestond in dat jaar als badplaats bijna een halve eeuw. 

Grote stads-allures 
De aanleg van de paardentram werd bestempeld als grote stadsallures en het station, toen nog ter hoogte van de Van Lennepweg, werd als te Noordelijk aangeduid. Aan het einde van het station was de Passage, volgens ooggetuigen uit die tijd was het een lelijk gebouw waarbij men er nooit in was geslaagd een sfeer van gezelligheid te brengen. Niemand zou hebben getreurd om de brand die het in 1925 in de as legde, aldus een krantenartikel. 

Oranjeflat
De paardentram liep van het station aan de Van Lennepweg door de Dr. J.G. Mezgerstraat naar het Oranjehotel. Dit hotel stond ter hoogte van het Schuitengat. Het appartementencomplex “Residence d’Orange” dankt zijn naam aan het in de oorlog afgebroken gebouw, dat ook nog een tijdje de Oranjeflat heeft geheten. De paardentram was niet levensvatbaar en stopte ermee in 1908 en het treinstation werd verplaatst, meer naar het centrum toe. 

Tramlijntje naar het Park Kostverloren
In juli 1899 kwam er ook een elektrische tram tussen Zandvoort en Haarlem en later zelfs naar Amsterdam. Er kwam zelfs een elektrisch tramlijntje naar het Park Kostverloren, in die tijd de eerste elektrische tram van heel Nederland. Op de fundamenten van de elektriciteitscentrale, die de stroom leverde voor het lijntje, is later de Amsterdamse Vacantie Colonie gebouwd. 

De gebroeders Eltzbacher
Zandvoort liep voorop in de toeristische sector met dank aan twee bankiers uit Duitsland, de gebroeders Eltzbacher. Doordat men de vergunning om door Amsterdam te mogen rijden tot aan de Spuistraat was vergeten te verlengen is de NZH er in 1957 uiteindelijk mee gestopt. Amsterdam had er geen zin meer in om een ‘vreemde’ tram in haar binnenstad toe te laten. De bus had de toekomst en een tramverbinding tussen steden en dorpen was iets ‘van vroeger’.

Het 7up-treintje 
Een jaar later begon de Zandvoort Expres oftwel het 7up-treintje met rondritten door het Zandvoortse dorp. De twee heren op de foto zijn Dirk en Piet Delies. Zij waren twee van de vele bestuurders en conducteurs die dit treintje heeft gekend. Ook deze peoplemover hield er mee op. 

Aansluiting op Amsterdamse metronet
In 1970 kwam de Haarlemmer Luuk Aarts met grootse plannen om Zandvoort op het Amsterdamse metronet aan te sluiten. Het bleef bij een plan. 

De Zandvoort Express
In 1991 kwam ineens Pieter Thelissen naar Zandvoort en begon hier de Zandvoort Express. Na allerlei problemen met het materiaal en een verbod om op de boulevard te mogen rijden, deed hij het treintje in 1993 weer van de hand. Er waren te weinig inkomsten en hij kon het treintje goed verkopen aan een bedrijf in Duitsland.

VIP-Bussen
De VIP-bus waarmee de rondritten werden voortgezet was ook een kort leven beschoren. Nu we in Zandvoort alweer 10 jaar zonder toeristentreintje zitten is de tijd wellicht rijp voor een nieuw initiatief. Maar of de peoplemover in de vorm van een onbemande kabeltrein, zoals die thans op stapel staat, de publiekstrekker gaat worden is nog maar even afwachten. Waarschijnlijk is het weer een slag in de lucht, zoals zoveel plannen die er in Zandvoort zijn geweest.

Cor Draijer

Dit artikel is verschenen op 3 juli 2003 in het weekblad "De Zandvoorter"