16-05-1943 Legioen Freies Indien
In het artikel "Stutzpunktgruppe Zandvoort" werd melding gemaakt van het verblijf van Brits-Indische militairen in Duitse dienst. In hun tropen uniform, voorzien van een mouwschild waarop een springende tijger en de tekst "Freies Indien", veelal bebaard en getooid met een kleurige Sikhs-tulband zagen zij er opvallend uit. Maar hoe waren zij in de Weermacht terecht gekomen?
Verreweg de belangrijkste man in de oprichtingsgeschiedenis van het legioen was Subhas Chandra Bose (1897 - 1945). Hij had rechten gestudeerd in Cambridge en volgde met grote belangstelling het opkomende fascisme. Terug in India wilde Bose India zelfstandig krijgen, desnoods met geweld. Deze opstelling leidde in 1939 tot een definitieve breuk met Ghandi. De Engelsen zagen in hem een politiek gevaar en namen hem in 1940 gevangen. Bose wist vrij te komen en via o.a Moskou bereikte hij in april 1941 Berlijn. Hitler was helemaal niet bereid het streven naar onafhankelijkheid van India te ondersteunen. Toch wist Bose de "Zentrale Freies Indien" op te richten en van daaruit voerde hij propaganda en met steun van het Duitse ministerie van Buitenlandse zaken en het Oppercommando der Weermacht werd een Indisch legioen opgericht. De manschappen werden gerekruteerd uit Brits-Indische soldaten die na Rommels successen in Afrika in Duitse krijgsgevangen kampen terecht waren gekomen. Verschillende geloofsovertuigingen werden in het legioen bij elkaar geplaatst wat bij de opleiding veel problemen opleverde. 59% was moslim, 25% Mohammedaan, 14% Sikhs en 2% Christen of Boeddhist.
Gemeenschappelijke vijand Engeland
Zij hoopten echter allen op Hitlers overwinning zodat zij op eigen bodem tegen de gemeenschappelijke vijand Engeland konden worden ingezet om zo de India's onafhankelijkheid te bevechten. Hoewel ze als (krijgs)gevangenen in Brits-Indie terugkeerden heeft hun bestaan politiek wel invloed gehad op de onafhankelijkheid verkrijging van India in 1947. In het voorjaar van 1943 waren twee bataljons zo ver dat ze naar het front konden worden gezonden, maar niet naar elk front! Bose had bedongen dat het legioen alleen zou worden ingezet tegen de Engelsen. Hierdoor bleef over de verdediging van de westkust, de "Atlantikwall". In april kregen de beide bataljons opdracht naar Nederland te vertrekken maar dit gaf opnieuw problemen. Er was hun toegezegd dat er alleen op Indische bodem tegen Engeland gevochten zou worden. Hun leider Bose was toen al op weg naar Japan en uiteindelijk wisten de Duitsers hen toch over te halen en werd het eerste bataljon in Zandvoort gelegerd terwijl het tweede naar Texel ging. Na korte tijd werd er onder de Indiërs tuberculose geconstateerd, de regiment arts stelde daarop voor het bataljon naar warmere streken dan Nederland te verplaatsen. In de eerste helft van september 1943 vertrokken ze daarop naar Bordeaux.
Gekleurde troepen op het station van Zandvoort
De korte periode dat de Indiërs in Zandvoort waren werd beschreven door J.J de Wolf, wiens rapport berust bij de sectie krijgsgeschiedenis van de generale staf. In het bijzonder op dat deel van de bevolking dat Duitsgezind was maakte de aankomst op 16 mei 1943 van deze gekleurde troepen op het station van Zandvoort een slechte indruk. Tevoren was van N.S.B, zijde al bezwaar gemaakt tegen de komst van het bataljon en de N.S.B, burgemeester J. W. Zigeler liet de volgende bekendmaking opplakken: " De Burgemeester van Zandvoort maakt bekend: Het is in de gemeente Zandvoort verboden dat vrouwen en meisjes omgang hebben, zich ophouden, zich inlaten of contact zoeken met inlandsche (niet germaansche) militairen. Overtreding van dit verbod wordt zeer streng gestraft. Zandvoort 8 mei 1943 De Burgemeester J. W. Zigeler."
De meisjes waren behoorlijk gecharmeerd
Dit werd door de Duitsers niet getolereerd en de biljetten moesten verwijderd worden. Door verkrachting van een vrouw op 30 mei nam de onvrede toe en hel voorval kwam zelfs onder ogen van de Reichs-führer SS Himmler, deze zette maarschalk Keitel onder druk om de Indiërs uit Nederland weg te halen, maar deze deed niets. Overigens was een aantal meisjes behoorlijk gecharmeerd van deze soldaten, veel vrouwen uit de naaste omgeving van Zandvoort, hoewel niet in het bezit van een "ausweis" kwamen naar de Brits-Indiërs. Tijdens het verblijf van het Indische bataljon werden 30 vrouwen uit Haarlem en 21 uit Amsterdam wegens ongeoorloofd verblijf gearresteerd, vijftien ouderparen verzochten opsporing van hun minderjarige dochter.
Krijgsgevangen gemaakt
Begin september vertrok het eerste bataljon vanuit Zandvoort naar Frankrijk, daar werden zij - met die uit Texel - gelegerd in het duinlandschap tussen Cap Ferret en Houtin Plage. Hier hielpen zij mee aan het verbeteren van de kustverdediging. In februari 1944 werden de Indische soldaten nog geroemd door Rommel, toen deze de stellingen inspecteerde. Echt in actie kwamen de legionairs niet, zelfs niet na de invasie op 6 juni 1944. In Bourgondië stonden de Indiërs voor het eerst tegenover de geallieerden en wisten, ten koste van grote verliezen, een Amerikaanse tank voorhoede enige tijd op te houden. Op terugtocht kwamen zij september 1944 in Duitsland aan en na velerlei omzwervingen, zonder in gevecht te geraken, werden de Indiërs door Fransen en Amerikanen krijgsgevangen gemaakt. Via Engeland kwamen zij ten slotte weer in hun moederland terecht, hier wachtte hun een proces. Dit proces dat door de Engelsen in grote openheid werd gevoerd had tot onbedoeld gevolg dat zij door de bevolking als helden werden geëerd. In de eerste helft van 1946 kwamen de meesten vrij, er werd bepaald dat zij geen dienst meer mochten doen in het Brits-Indische leger.
Bose, de oprichter van het legioen kwam om bij een vliegtuigongeluk op 18 augustus 1945, drie dagen na de Japanse capitulatie. India werd in 1947 onafhankelijk en in Calcutta werd in 1969 ter zijner nagedachtenis een standbeeld opgericht.
Harry Opheikens